Welke bomen verliezen hun bladeren in de herfst?

De herfst, een betoverend seizoen van kleuren en verandering in het landschap. Wanneer de zomer voorbij is, de dagen korter worden en de temperaturen dalen, maakt de natuur een opvallende transformatie door. De meeste bomen en planten ondergaan op dat moment een reeks complexe processen die hen helpen zich aan te passen aan de veranderende omstandigheden.  

Het loslaten van de bladeren is daarbij en van de meest opvallende veranderingen. Maar welke bomen verliezen eigenlijk hun bladeren in de herfst? In dit blogartikel nemen we je mee door het betoverende herfstlandschap. We vertellen je meer over bladverliezende bomen en welke kenmerken bij dit natuurfenomeen horen.  

Welke bomen verliezne in de herfst hun bladeren?

Het antwoord op de vraag welke bomen hun blad verliezen is vrij eenvoudig: bijna alle bomen in Nederland doen dit. Vanwege het gematigde zeeklimaat dat in Nederland heerst, komen er van nature veel loofbomen voor. Loofbomen krijgen elk jaar nieuwe bladeren en laten daardoor allemaal hun bladeren vallen in de herfst. Enkele bekende Nederlandse loofbomen zijn: de berk, els, beuk, eik, wilg, linde en meidoorn, maar ook fruitbomen zoals de appelboom en perenboom.

Bladverlies als overlevingsstrategie

Een boom verliest zijn bladeren vanwege een aantal goede redenen. Om zich aan de relatief koude Nederlandse winters aan te passen is bladverlies een essentiële overlevingsstrategie. In de winter is het voor bomen en planten namelijk veel moeilijker om water en voedingsstoffen uit de bodem op te nemen. Dat komt omdat water en voedingsstoffen minder beschikbaar zijn in de grond. 

Bladeren spelen daarbij een cruciale rol in het groeproces van een boom. Zo'n groeiproces vindt plaats door verdamping van water via huidmondjes. In dat groeiproces verdampt er zoveel water dat een boom dit in de winter niet voldoende kan bijhouden, waardoor hij zou uitdrogen. Door de bladeren af te werpen voorkomt de boom dat hij uitdroogt. Hierdoor overleeft hij in droge periodes. Dat is ook de reden waarom bomen soms in hele warme droge nazomers veel eerder in de herfststand komen te staan.  

Daarnaast zijn de bladeren verantwoordelijk voor de fotosynthese, waarbij zonlicht wordt omgezet in energie. In de herfst en winter wordt het aantal uren zonlicht steeds minder. In deze periode wordt het voor bomen lastiger om voldoende energie te produceren door middel van fotosynthese. Bladverlies stelt bomen in staat om energieverbruik te verminderen en zich voor te bereiden op een rustperiode tijdens de wintermaanden. 

Eyecatchers in de herfst

De meeste bomen laten in Nederland hun blad vallen in het najaar. Ter voorbereiding kan er verkleuring van het blad optreden. De boom reageert namelijk op verandering van omstandigheden, zoals kortere dagen en koudere temperaturen. Deze veranderingen beïnvloeden de interne processen van de boom, zoals de productie van chlorofyl. Chlorofyl is het pigment dat de groene kleur aan blad geeft. Door het verlies van deze stof verkleuren veel bladeren. Dit geeft vaak een spectaculair beeld. De meeste bomen krijgen eerst rood of oranje blad, voordat ze deze laten vallen. 

Een voorbeeld van een boom met prachtige herfstkleuren is de amberboom. Het blad van deze boom verkleurt in het najaar met prachtige rode, gele, paarse en oranje kleuren. 

Een andere echte eyecatcher in de herfstmaanden is de Parrotia persica. Deze boom is in Nederland ook wel bekend als de vlamboom. Het blad van deze boom verkleurt vroeg in het voorjaar purperrood en steelt daarmee de show. 

Bomen die hun bladeren behouden

Niet alle bomen laten in de herfst hun bladeren vallen. Sommige bomen behouden hun bladeren het hele jaar door. Deze bomen noemen we bladhoudend. Bladhoudende bomen behouden hun bladeren omdat ze zich aangepast hebben aan klimaten waar de winters minder streng zijn. Veel van deze boomsoorten komen van origine dan ook uit het Middellandse Zeegebied en worden mediterrane bomen genoemd. Enkele bekende voorbeelden van deze groenblijvende bomen zijn: de olijfwilg, de Portugese laurier, steeneik en de hulst.

Een andere groep bomen die jaarrond groen blijven zijn naaldbomen zoals coniferen, dennen en cipressen. Naaldbomen hebben bladeren in de vorm van naalden of schubvormig blad en zijn bedekt met een waterdichte waslaag. Om te voorkomen dat de naalden bevriezen, halen de bomen een gedeelte van het vocht uit de naalden terug. Bovendien fungeren de suikers in het sap van de naalden als een middel tegen bevriezing.

In een eerder door ons geplaatste blog "Welke bomen laten geen bladeren vallen in de herfst?" vind je meer informatie over alle verschillende bomen die toch hun blad in de herfst behouden.